CCM 2- UKAWA 1

Na John Kiroboto

KUNA usemi kwamba katika mashindano asiyekubali kushindwa huwa daima si mshindani na kwamba katika mashindano mathalan ya mpira wa miguu kuna matokeo matatu; kushinda, kushindwa na kutoka sare.

Mwaka huu Tanzania iko kwenye kinyang’anyiro cha uchaguzi mkuu, ambapo Oktoba 25, watakuwa wakipiga kura kuchagua Rais, wabunge na madiwani ambapo heka heka za kampeni zinaendelea sehemu zote nchini, huku macho yakielekezwa kwa wagombea wa CCM (Dk John Magufuli) na wa CHADEMA (Edward Lowassa).

Sambamba na kampeni hizo, zipo taasisi ambazo nazo zinaendesha utafiti ili kuona mwelekeo wa nchi kisiasa, lakini hasa kutambua hisia za wananchi katika kuamua ni chama kipi na mtu gani wanadhani wanaweza kumchagua kuongoza awamu ya tano ya uongozi wa Taifa.

Hivi karibuni, taasisi ya Twaweza  ilitoa matokeo ya utafiti wake ambao ulionyesha kuwa asilimia 62 ya wananchi wanasema wanajisikia kuwa karibu zaidi na CCM kuliko vyama vingine.

Na hata walipoulizwa watachagua wagombea wa chama gani – bila kutajiwa majina ya wagombea – sita kati ya 10 walisema watachagua wagombea wa CCM kwa urais (66%), ubunge (60%) na udiwani (60%). Hivyo kutoa picha kwamba CCM inaungwa mkono.

CHADEMA kwa upande mwingine ikaonekana kuwa chama cha pili kinachopendwa kuliko vyama vingine vya upinzani ingawa kwa mujibu wa utafiti huo, wananchi wanaosema watachagua wagombea wa chama hicho kwa nafasi hizo wamepungua kidogo.

Upo uwezekano kuwa  wananchi wanaopenda zaidi Umoja wa Katiba ya Wananchi (UKAWA) waliunga mkono vyama vya CUF, NCCR-Mageuzi au NLD, ingawa chama cha ACT-Wazalendo kilitajwa na zaidi ya asilimia moja ya wananchi. 

“Walipoombwa kutaja moja kwa moja jina la mgombea urais ambaye wangemchagua, asilimia 65 ya wananchi walimtaja mgombea wa CCM, Magufuli, asilimia 25 mgombea wa CHADEMA (na UKAWA), Lowassa na asilimia 10 iliyosalia iligawanyika kati ya waliomtaja mmoja miongoni mwa wagombea urais wengine, waliokataa kujibu na waliokuwa bado hawana mgombea waliyempendelea,” ilisema taarifa ya utafiti huo.

Taarifa ilisema wahojiwa vijana zaidi, wasomi zaidi, wanaume na wakazi wa mijini, walimuunga mkono Lowassa. Makundi ya wahojiwa wazee zaidi, waliokuwa na elimu ya msingi tu, wanawake na wakazi wa vijijini walielekea kumuunga mkono zaidi Magufuli.

“Hata hivyo, katika makundi yote haya, Magufuli anaonekana kuongoza. Kwa mfano, asilimia 33 ya wananchi wenye umri wa miaka 18 – 29 na asilimia 30 ya wenye umri wa miaka 30 – 39 wanamuunga mkono Lowassa, tofauti na asilimia 15 ya wenye umri zaidi ya miaka 50.

“Pamoja na hayo, asilimia 57 ya wenye umri wa miaka 18 – 29 na asilimia 76 ya  wenye umri wa 30 – 39 wanamuunga mkono Magufuli. Upande wa makazi, asilimia 28 wa mijini walimuunga mkono Lowassa tofauti na asilimia 24 wa vijijini. Asilimia 66 ya wa vijijini na asilimia 61 ya wa mijini wanamuunga mkono Magufuli,” ilisema taarifa.

Hata hivyo, utafiti ulibaini kuwa wananchi hawana taarifa sahihi juu ya nafasi rasmi ya UKAWA kama mseto. Asilimia 49 wanafikiri UKAWA ni chama cha siasa kilichosajiliwa, kinyume na hali halisi.

“Asilimia 57 wanafikiri kwamba ‘UKAWA’ litakuwepo kwenye karatasi za kupigia kura. Hii pia, si kweli. Bila kampeni na juhudi za kuwaelimisha wapiga kura ili wawe na taarifa sahihi kuhusu jambo hili, hali hii inaweza kuleta wasiwasi siku ya uchaguzi,” ilitanabaisha taarifa ya Twaweza.

Utafiti mwingine ulifanywa na Kampuni ya Ipsos (Synovate), ambao ulionyesha kwamba mgombea wa CCM, Magufuli atashinda kwa asilimia 62 dhidi ya asilimia 31 za Lowassa, endapo Uchaguzi Mkuu wa Tanzania ungefanyika sasa.

Kwa mujibu wa taarifa ya utafiti huo, mgombea wa ACT-Wazalendo, Anna Mghwira angepata asilimia 0.3 huku asilimia saba ya wapiga kura wakiwa hawajui watampigia mgombea yupi miongoni mwa wagombea wa urais kwenye uchaguzi ujao.

Katika sifa mahususi za wagombea urais; Dk Magufuli alionekana kuaminika zaidi katika eneo la miundombinu, ambako asilimia 44 ya waliohojiwa walisema wanaamini atafanya mambo makubwa kwenye eneo hilo huku asilimia 26 wakiamini Lowassa anaweza kufanya hivyo.

Lowassa alionekana kumzidi Dk. Magufuli katika vita dhidi ya rushwa, ambapo asilimia 27 ya waliohojiwa walisema ataweza kupambana na tatizo hilo huku asilimia 26 wakisema Magufuli atafanya hivyo.

Kuhusu ukaribu na vyama vya siasa, waliosema wako karibu na CCM walikuwa asilimia 60, huku asilimia 29 wakisema wako karibu na CHADEMA, asilimia tatu na CUF huku asilimia moja wakisema wako karibu na NCCR-Mageuzi.

Kwa upande wa jinsia, Magufuli alionekana kukubalika na wanaume kwa asilimia 51 huku Lowassa akiwa na asilimia 37, lakini kwa upande wa wanawake, Magufuli anapendwa na asilimia 69 ya waliohojiwa huku asilimia 21 wakimpenda Lowassa.

Kama ilivyokuwa kwa utafiti wa Twaweza, Lowassa alionekana kuwa kivutio cha wenye elimu ya juu na wakazi wa mijini, huku Magufuli akipendwa na wa vijijini pamoja na wenye elimu ya wastani.

Kwa mujibu wa taratibu za uchaguzi nchini, ilitarajiwa kuwa utafiti huu wa Ipsos ungekuwa wa mwisho kabla ya kufanyika kwa Uchaguzi Mkuu Oktoba 25. Sheria haziruhusu utafiti wa kisiasa kufanyika na kutangazwa katika muda wa ndani ya siku 30 kabla ya Uchaguzi Mkuu.

Lakini hivi karibuni, ikaibuka taasisi nyingine inayojulikana kama TADIP, ambayo ni taasisi isiyokuwa ya kiserikali iliyosajiliwa mwaka 2006, miongoni mwa shughuli kuu za taasisi hiyo ni utafiti na ushawishi wa sera na sheria nchini.

Kwa mujibu wa utafiti wa taasisi hiyo, chini ya Mkurugenzi wake,  George Shumbusho, wananchi waliulizwa ni mgombea yupi wangemchagua kuwa rais ikiwa uchaguzi ungefanyika siku ambayo taarifa za utafiti huu zilipokuwa zinakusanywa (wiki tatu za mwanzo, Septemba).

“Asilimia 54.5 ya washiriki walijibu kwamba wangemchagua Lowassa, asilimia 40 Dk. Magufuli huku asilimia mbili wakimchagua Anna Mghwira wa ACT-Maendeleo,” ilisema taarifa.

Wengine kwa mujibu wa taarifa hiyo ni Hashimu Rungwe (0.4%) na Chief Yemba (0.1%) huku asilimia tatu wakisema hawajui wangemchagua nani.

“Lowassa anaungwa mkono zaidi mikoa ya Kilimanjaro, Tanga, Arusha na Dar es Salaam huku Dk.  Magufuli akikubalika zaidi katika mikoa ya Dodoma na Morogoro,” ilisema taarifa. Utafiti wa mikoa minne kwa miwili!

Kwa upande wa makundi ya umri, Lowassa anaonekana kuungwa mkono zaidi na vijana na watu wenye umri wa kati (miaka 18- 47), watu wazima wenye umri juu ya miaka 47 wanamuunga mkono zaidi Dk. Magufuli, ilisema taarifa.

Baada ya Twaweza na Ipsos kutoka na matokeo ambayo moja kwa moja yalionyesha wananchi wakimpenda zaidi Magufuli, malalamiko kutoka kambi ya UKAWA yalihanikiza kupitia vyombo vya habari na mikusanyiko mbalimbali ikiwamo mikutano ya kampeni.

Viongozi wa UKAWA akiwamo mgombea wa CHADEMA, Lowassa anayeungwa mkono na vyama washirika wa umoja huo na wapambe wao akiwamo Waziri Mkuu mstaafu Frederick Sumaye na wenyeviti wenza wa UKAWA, Freeman Mbowe na James Mbatia, walisema utafiti huo ni hadaa.

Si siri kuwa matokeo ya taasisi hizo mbili yaliwashitua na kuwanyong’onyeza kutokana na kuegemeza imani yao kwenye ‘nyomi’ za hadhira kwenye mikutano ya hadhara, wakiamini kuwa hata ukifanyika utafiti ni dhahiri Lowassa angeibuka kidedea.

Ili kujifuta machozi kutokana na kilichoonekana ushindi wa CCM wa mabao 2-0, wakatafuta mshambuliaji wa haraka haraka ili angalau kuwawezesha kupata bao la kufuta machozi, ndipo TADIP akaingia na kufanikiwa kupata bao hilo katika kipindi cha lala salama.

TADIP ilianzishwa ndani ya Chadema mwaka 2006, chini ya ukurugenzi wa aliyekuwa Naibu Katibu Mkuu wa Chama hicho, Zitto Kabwe ili kufanya kazi maalumu kwa maelekezo ya chama hicho, tena chini ya ufadhili wa shirika la Ujerumani la Konrad Adenour Foundation (KAS).

Ni TADIP hii hii ambayo  Mei na Juni mwaka huu, iliifanyia CHADEMA utafiti kujua nani ni nani kati ya aliyetarajiwa kuwa mgombea wake, Dk Wilbrod Slaa na aliyekuwa akijitaja ndani ya CCM, Lowassa, ambapo Dk Slaa alipewa nafasi kubwa ya kuibuka kidedea.

Baada ya matokeo ya TADIP, watu wa upande wa pili na wasio na upande wakaibuka na hoja za kujua taasisi hii ilikuwa inaegemea upande gani, ndipo nao wakakubaliana na dhana ya kutaka kujipatia bao la kufuta machozi kwa kumwomba Shumbusho azikabili Ipsos na Twaweza ili kuweka mambo tambarare ndani ya UKAWA.

Wakasema Shumbusho ni kada wa CHADEMA na kutoa picha zake kwenye mitandao ya kijamii akiwa na skafu ya CHADEMA huku akionyesha ishara ya chama hicho ya vidole viwili, ingawa katika hali ya kutapatapa na kujitetea, mmoja wa viongozi wa taasisi hiyo, Dk Joseph Mugasa alidai picha ile ilichezewa na kuwa Shumbusho ni shabiki wa klabu ya Chelsea ya Uingereza na alikuwa na skafu ya klabu hiyo.

Mugasa hakujisumbua hata kujiuliza kama alama ya vidole viwili ni ya Chelsea au la! Kama si kada wa CHADEMA humo TADIP anafanya nini huku ikijulikana kuwa ni taasisi iliyoundwa mahsusi na chama hicho kwa kazi maalumu? Ni lini alitangaza kujiondoa CHADEMA? Sawa tukubali tu kuwa mechi imemalizika kwa ushindi wa CCM dhidi ya UKAWA kwa mabao 2-1.