Na Pius
Msekwa
Februari 5, mwaka huu, Chama Cha Mapinduzi (CCM)
kinatimiza miaka 40 ya uhai wake. Ni jambo jema sana kwa viongozi na wanachama
wote wa CCM, kutumia fursa hii kufanya tathmini ya kina juu ya nafasi halisi,
au fursa halisi, tuliyo nayo katika siku za usoni, ya kuendelea kupata ushindi
katika chaguzi zijazo za urais, ubunge na udiwani.
Kuzungumzia
jambo hili wakati huu ni muhimu, kwa
sababu Ibara ya 5 (1) ya Katiba ya Chama Cha Mapinduzi, ambayo inabainisha madhumuni
na malengo ya Chama chetu, imeweka wazi kwamba lengo lenye umuhimu wa kwanza
kabisa kwa Chama chetu, ni:-
“Kushinda katika uchaguzi wa Serikali Kuu na Serikali za
Mitaa Tanzania Bara na Zanzibar, ili tuweze kuunda na kushika madaraka ya serikali
hizo, Tanzania Bara na Zanzibar.
Maana
yake ni kwamba, kwa mujibu wa Katiba ya Chama chetu, ‘kushinda katika uchaguzi mkuu’ ndiyo kazi
yenye umuhimu wa kwanza kabisa ya Chama chetu. Ndiyo sababu nimeona ni vema kutumia fursa hii
ya sherehe za miaka 40 ya kuzaliwa kwa CCM, kukumbushia lengo hilo kuu la Chama chetu.
Nimevutika
kufanya hivyo kwa sababu kubwa kwamba, kuanzia uchaguzi mkuu wa 2010, na
kufuatiwa na uchaguzi mkuu wa mwaka 2015,
Chama chetu, ingawa kwa hakika kilipata
ushindi wa kutosha kukiwezesha kushika serikali zote mbili, lakini wapo
wanachama wengine walisononeka kuona kwamba,
Chama chetu hakikupata ushindi wa kishindo kama ilivyozoeleka katika miaka yote
ya nyuma tangu tulipoingia katika mfumo wa ushindani wa vyama vingi vya siasa. Badala
yake, ushindi wetu ulishuka kidogo.
Kwa
hiyo lengo la maandalizi ya chaguzi zote zijazo, hayana budi kujielekeza katika
kuupaisha tena ushindi wa Chama chetu.
Nikinukuu
maneno maarufu ya Mwalimu Nyerere wakati wa vita dhidi ya nduli Iddi Amin Dada
wa Uganda; Ni kwamba UWEZO wa kupata
ushindi tunao, NGUVU ya kupata ushindi
tunayo na NIA ya kupata ushindi kwa hakika tunayo. Kwa hiyo tukidhamiria, tutaendelea kushinda.
Kwa nini ushindi wa Chama chetu ulishuka?
Ukweli
ni kwamba ushindi wa CCM ulishuka kidogo, siyo kwa sababu nguvu ya upinzani
imepanda, la hasha. Bali ni kwa sababu ya makosa yaliyofanywa na CCM yenyewe.
Kama
nitakavyofafanua hapa chini, makosa hayo ndiyo yaliyosababisha baadhi ya wananchi,
wainyime CCM kura katika chaguzi husika.
Kwa
jumla matokeo hayo yalikuwa hivi:-
(a) Idadi ya wabunge wa CCM ilipungua kutoka 206
wa mwaka 2005 hadi 187, mwaka 2010, hali
ambayo pia iliathiri mgawo wetu wa Viti Maalumu vya wanawake, ambapo idadi yao
kwa upande wa CCM pia ilipungua.
(b) Idadi ya madiwani wa CCM pia ilishuka. Na
mgawo wetu wa madiwani wa viti maalumu vya madiwani wanawake, pia ilishuka.
(c) Idadi
ya kura za mgombea urais wa CCM vilevile ilishuka, kutoka 80.2% ya mwaka 2005
hadi 61.2% ya mwaka 2010.
Hali
hiyo ya kushuka kwa ushindi wa Chama chetu ilijirudia katika uchaguzi mkuu wa
mwaka 2015, ambapo mgombea urais wa CCM alipata ushindi wa asilimia 58.46% ya
kura zote halali; ambao ni chini ya aslilimia 61.2%, alizozipata mgombea urais
wa CCM katika uchaguzi mkuu uliotangulia wa mwaka 2010.
Kushuka
huku kwa ushidi wa CCM kulisababishwa na nini?
Kwa maoni yangu, hali hiyo ya kushuka kwa ushindi wa CCM, haikusababishwa na kuongezeka kwa nguvu ya
vyama vya upinzani. La hasha. Ukweli ni kwamba ushindi wetu ulishuka kutokana
na makosa yaliyofanywa na CCM yenyewe, yaliyowafanya wapigakura wengi wajenge
chuki dhidi yake.
Uchambuzi wetu.
Kwa
mfano, kwa upande wa ubunge, makosa mengi yalifanyika ya kuwaengua baadhi ya wagombea
wa CCM waliokuwa na uwezo wa kushinda katika majimbo yao. Makosa hayo
yalifanyika wakati wa mchakato wa uteuzi. Walipoenguliwa hivyo, waliachana na
CCM wakahamia CHADEMA.
Wote
hao waliohama kutoka CCM waliibuka washindi katika majimbo yao hayo,
wakiwashinda wagombea wa CCM. Ndiyo
kusema kwamba kura ziliwafuata wagombea hao kwa sababu tu ya kufaa kwao binafsi
kuwa viongozi. Haiwezekani kuwa ushindi wao ulitokana na nguvu ya CHADEMA katika
maeneo hayo! Kwa maneno mengine, huo
ulikuwa ni ushindi uliotokana na nguvu ya mgombea mwenyewe, na siyo kutokana na nguvu ya Chama husika.
Sasa
tuangalie sababu zenyewe za kushuka kwa ushindi wa CCM.
Uchambuzi
wetu unaonesha kwamba, kuna sababu za aina mbili. Kwanza zipo sababu zilizokuwa nje ya uwezo wa Chama na kuna sababu nyingine zilizosababishwa na
makosa yaliyofanywa na Chama chenyewe. Ufafanuzi wake ni kama ifuatavyo:-
(a) Sababu zilizokuwa nje ya uwezo wa Chama. Sababu
hizo ni hizi zifuatazo:-
(i) Kuibuka kwa wimbi la chuki dhidi ya CCM.
Sababu
mojawapo ya kuibuka kwa wimbi la chuki dhidi ya CCM miongoni mwa wananchi, ni
ile ambayo tayari nimekwisha kuitaja, yaani
kuwa CCM imekaa madarakani mfululizo kwa muda mrefu.
Wapo
baadhi ya watu ambao hali hiyo inakuwa ni kero kwao. Hawajali hata kama CCM inafanya
kazi nzuri namna gani ya kutekeleza Ilani yake, wao wangependa iondoke tu
madarakani ili kuwapisha wengine.
(ii) Hali ngumu ya maisha ya watu.
Kutokana
na mabadiliko makubwa ya kiuchumi yaliyotokea duniani kote, watu wengi
wamekumbwa na hali ngumu ya maisha. Pato
la wafanyakazi ni dogo na halitoshelezi mahitaji. Vijana wengi hawana ajira.
Wakulima vijijini hawana soko la mazao yao, na mengine mengi.
Isitoshe,
matatizo yote haya yanakuwapo wakati CCM ilikwisha kuahidi ‘maisha bora kwa
kila Mtanzania ’katika Ilani yake ya uchaguzi ya miaka 2005 hadi 2010. Kwa hiyo wapo watu wengi waliokuwa wanauliza: ‘Hayo
maisha bora tuliyoahidiwa yako wapi’? Ni
dhahiri kwamba hali hii ngumu ya maisha ya watu inazaa chuki dhidi ya Chama tawala
na serikali yake. Kwa jumla, hivyo ndivyo
hulka ya binadamu ilivyo.
(b) Sababu zilizosababishwa na Chama chenyewe.
(i) Kujiamini kupita kiasi.
Chama
chetu ni cha siku nyingi, yaani ni Chama kikongwe.
Hali
hii ya kuwa Chama chetu kimekaa madarakani kwa muda mrefu sana, inaweza kwa
upande mmoja kukipatia faida, lakini pia kwa upande mwingine inaweza kukipatia
hasara.
Upande
wa faida ni kwamba kwa sababu ya kuwapo kwake madarakani kwa muda mrefu,
kitakuwa kimejulikana sana kwa watu wengi; na vilevile kitakuwa kimejipatia uzoefu mkubwa katika uendeshaji wa mambo ya siasa na
utawala. Kwa kiwango fulani, hali hiyo ya kujulikana sana inaweza kukipatia Chama
fursa nzuri ya kujipatia ushindi.
Lakini siyo ya kutegemea sana, kwa sababu hali
hiyo ya kujulikana sana inaweza tu kutasaidia, endapo itaambatana na mambo mengine
mawili yafuatayo: Kwanza, ni lazima wananchi
kwa jumla wawe wameridhishwa na
utekelezaji wa shughuli zake na pia matendo au maadili ya viongozi wake.
Pili, wananchi
wawe wana hofu ya kufanya mabadiliko, yaani wawe hawataki kufanya majaribio ya kuweka
madarakani Chama kingine (au muungano wa
vyama vingine vya siasa). Hofu ya aina hiyo imejieleza katika methali ya
kiswahili isemayo kwamba “Zimwi likujualo, halikuli likakwisha”. Kwa hiyo, ikitokea kwamba wapigakura wametawaliwa na
hofu ya aina hiyo, kweli inawezekana watachagua
kubaki na ‘zimwi ulijualo’.
Lakini katika mazingira ya nci yetu, itakuwa ni jambo la kujidanganya kwa Chama tawala
kama CCM, endapo kitaweka matumaini makubwa na kuamini kwamba, hilo linaweza kutokea.
Lakini upande wa hasara ni mkubwa zaidi na ni hatari
zaidi. Kwanza, ni kwamba kwa Chama kuwapo madarakani mfululizo kwa muda mrefu,
kunaweza kuwafanya baadhi ya wananchi kuchoshwa tu na hali hiyo, wakatamani kupata mabadiliko. Na hali hii inaweza
kutokea hata kama Chama kilichopo madarakani kinafanya kazi zake vizuri ya
kutekeleza Ilani yake ya uchaguzi. Kwani
watu wanaweza kusukumwa tu na hulka ya binadamu ya kukinai hali hiyo, wakataka
kujaribu watawala wengine!
Hatari
hii inakuwa ni kubwa zaidi pale viongozi wa Chama tawala wanaposhindwa kuwaridhisha wananchi kwa kuwatatulia matatizo
yao, au pengine hata Chama kinapowaudhi wananchi,
kutokana na matendo yasiyoridhisha ya baadhi ya viongozi wake, hususan
wakigundulika kuwa wanashiriki katika matendo maovu ya rushwa na ufisadi.
Kushuka
kwa ushindi wetu katika uchaguzi wa 2010 na 2015, kunaonesha dalili za kuanza kuchokwa kwa Chama chetu na baadhi
ya wananchi. Ni kama mlio wa majogoo ya asubuhi, ambao unapaswa kutuzindua usingizini.
(ii)
Kuwapo kwa makundi yanayohasimiana ndani ya Chama.
Hali ya kuwapo kwa makundi yanayohasimiana ndani ya Chama,
pia ilichangia kwa kiasi kikubwa katika kushusha ushindi wa Chama chetu katika
uchaguzi wa 2010, kwa namna mbili. Kwanza, makundi hayo yalidhoofisha nguvu ya
umoja wa Chama chetu katika kushindana na vyama vingine. Lakili pili, katika baadhi ya maeneo, makundi hayo yalifanyiana fitina za kisiasa
za kundi moja kutaka kuliangusha kundi lingine. Fitina hizo kwa hakika
zilichangia katika kupunguza ushindi wa CCM katika maeneo hayo.
(iii)
Kukosekana kwa umakini katika uteuzi wa
wagombea wa Chama chetu.
Vilevile, kulikuwapo na ukosefu wa umakini katika
mchakato wa uteuzi wa wagombea wa CCM wa ubunge na udiwani. Pale ambapo baadhi
ya wagombea waliokuwa wanakubalika zaidi kwa wananchi wa maeneo yao walinyimwa
uteuzi bila sababu za msingi, wakahamia vyama vya upinzani na wakajipatia
ushidi dhidi ya wagombea wa CCM.
Vitendo vya aina hii vilijenga hasira na chuki miongoni
mwa wagombea hao pamoja na mashabiki
wao. Chuki hizo zilisababisha Chama chetu kukosa kura, kwani wapiga kura wengi ama
hawakwenda kabisa kupigakura, au walikwenda kupigakura zinazoitwa ‘kura za hasira’
walizowapigia wagombea wa vyama vingine, kwa shabaha ya kuiadhibu CCM kwa
makosa yake hayo.
(iv) CCM kubebeshwa zigo la rushwa na ufisadi.
Suala
la rushwa limekuwa ni mzigo mkubwa sana kwa Chama chetu. Pamoja na juhudi,
ambazo serikali ya CCM imezifanya za kupambana na rushwa nchini, zikiwa ni
pamoja na kuunda chombo mahsusi cha kupambana na kudhibiti rushwa (TAKUKURU) na pia kutunga sheria maalumu ya mwaka 2010,
kwa ajili ya kudhibiti matumizi ya fedha kwa wagombea uchaguzi; bado wananchi wengi, hususan wa vyama vya upinzani,
wanakishutumu Chama chetu kwamba,
kimeshindwa kudhibiti rushwa.
Lakini pamoja na shutuma hizo za rushwa, kumekuwapo
pia na tuhuma nyingine za ufisadi zinazoelekezwa kwa baadhi ya viongozi wa CCM,
pamoja na madai kwamba Chama chetu kimeshindwa kuchukua hatua madhubuti za
kuwawajibisha watuhumiwa hao wa ufisadi.
Hali hiyo imejenga chuki kwa kukifanya Chama chetu kibebeshwe lawama ya
kuwa eti kinakumbatia mafisadi.
(v) CCM kushindwa
kudhibiti makundi yake yanayohasimiana.
Mbio za
urais katika uchaguzi wa mwaka 2015, zimekiumiza sana Chama chetu ndani kwa
ndani; kwani makundi ya baadhi ya vigogo waliojipanga kuwania nafasi ya urais
wa Jamhuri ya Muungano, yaliwagawa vibaya sana wana-chama wetu na kuathiri
umoja na mshikamano ndani ya Chama kwa kiwango kikubwa sana. Kwa hakika,
umoja na mshikamano ndani ya Chama ni nguvu kubwa inayotuhakikishia ushindi
mzuri katika mashindano na vyama vingine. Nguvu hiyo ikipungua, lazima na
ushindi pia utapungua. Kwa hiyo nguvu hiyo ilipopungua katika uchaguzi mkuu wa
mwaka 2015, ushindi wetu pia ukapungua.
Maandalizi
kwa ajili ya kupata ushindi mnono katika chaguzi zijazo.
Kushindwa
kwa Chama chetu kudhibiti mapungufu hayo yaliyotajwa, kunaweza kutafsiriwa
kwamba, Chama kilijitengenezea mazingira ya kujiumiza chenyewe.
(self-inflicted
injury). Kwa hiyo katika maandalizi ya chaguzi zijazo, hatuna budi kujipanga upya.
Na njia mojawapo iliyo wazi kabisa ya kujipanga upya ni kuondoa
zile kasoro na mapungufu hayo, ambayo
yalikiumiza Chama chetu. Kasoro hizo zilikiumiza Chama chetu kwa sababu ndizo zilizosababisha kuibuka kwa
chuki dhidi yake miongoni mwa Jamii.
Hata
hivyo, inafurahisha kuona kwamba mapungufu na kasoro hizo zilikwishaanza
kufanyiwa kazi, kuanzia pale Halmashauri Kuu ya Taifa ya Chama, katika vikao
vyake vya mwezi Aprili, 2011, ilipoamua
kufanya mageuzi makubwa ndani ya CCM, ambayo yalipewa jina maarufu la ‘kujivua gamba’. Maamuzi hayo tayari yameingizwa katika Katiba
ya Chama cha Mapinduzi Toleo la 2012. Lakini ni muhimu kuzingatia kwamba, bado
hayajatekelezwa, kwa sababu yanasubiri
utekelezaji wake kuanza katika chaguzi zijazo.
Maamuzi
ambayo yanasubiri utekelezaji.
Maamuzi
yanayosubiri utekelezaji ni haya yafuatayo, kama yalivyoandikwa katika kumbukumbu
rasmi za vikao husika:-
“Utaratibu wa uteuzi wa wagombea wa CCM
wa ubunge, uwakilishi na udiwani.
“Utaratibu
wa kushirikisha wanachama wote wa CCM kupigakura za maoni ni mzuri, na hakuna
mawazo yoyote ya kuubadilisha. Lakini tumebaini kasoro nyingi zilizokuwapo
katika mchato wa uteuzi wa wagombea wa CCM, kwa hiyo:-
“Tumeamua
kuchukua hatua, ambazo zitaondoa mwanya wa matumizi makubwa ya fedha katika
uchaguzi, kwa njia zifuatazo:-
(a) Kwamba wanachama wa CCM
watakaojaza fomu za kuomba kufikiriwa kuwa wagombea wa CCM wa nafasi hizo, kwanza
watachujwa, ili kupata wagombea wasiozidi watatu, ambao ndio watakaoshiriki
katika zoezi la kupigiwa kura za maoni zitakazopigwa na wanachama wote wa eneo
linalohusika; badala ya utaratibu uliopo sasa ambapo wale wote waliojaza fomu
wanakwenda kwenye kupigiwa kura za maoni na wanachama wote.
(b) Tumebaini kasoro nyingine katika utoaji kadi
za wanachama kwa ajili ya upigaji kura za maoni; kwamba kulikuwa na kadi nyingi
sana zilizotolewa kiholela tu siku chache kabla ya siku yenyewe ya kupiga kura
za maoni. Kwa hiyo, lli kuondoa tatizo
hili, tumeamua kwamba itawekwa siku maalumu ya mwisho kwa ajili ya utoaji kadi
kwa wanachama watakaopiga kura za maoni kwa wagombea wa CCM.
(c) Kuhusu kikao chenye mamlaka ya kuchuja wagombea ubunge
na uwakilishi, Toleo la 2012 la Katiba ya
CCM ya 1977, imekabidhi kazi hiyo kwa Mkutano Mkuu wa Jimbo katika Ibara yake
ya 63 (4) (e) inayosomeka kama ifuatavyo:
“Kupiga kura za maoni ya awali kwa waombaji wa nafasi ya
Ubunge na Uwakilishi
katika Jimbo husika”.
Maana
yake ni kwamba Mkutano Mkuu wa CCM wa kila Jimbo la Uchaguzi ndio utakaopiga
kura za maoni kwa wagombea wote waliojaza fomu, kwa lengo la kuwachuja ili
wabaki watatu tu, ambao ndio watakwenda kupigiwa kura na wanachama wote wa CCM.
Ni vizuri
Chama Cha Mapinduzi kiandae utataribu wa kutekeleza maamuzi haya, ili yaweze
kutumika katika chaguzi zijazo.
piomsekwa@gmail.com /
0754767576.
No comments:
Post a Comment